De belangstelling voor duurzaamheid groeit, ook in de kunst

Nu de zorgen over de toekomst van de aarde toenemen, wordt duurzaamheid steeds belangrijker, ook binnen de kunst. Galerieën en kunstenaars gaan op verschillende manieren met dit thema om, waaronder de deelnemers aan KunstRAI 2023.

Het werk van Joana Schneider is een feest voor de zintuigen. Het combineert opvallende texturen met vaak levendige kleuren en de natuurlijke geur van het materiaal waarmee het vervaardigd is. Haar inspiratie haalt Schneider enerzijds uit oude Nederlandse ambachten, bijvoorbeeld de technieken van vissers in de haven van Katwijk. Anderzijds onderzoekt ze de mogelijkheden van natuurlijke en duurzame materialen, zoals gerecyclede visserstouwen en -netten. Onder het glanzende azuurblauw van ‘Future Ocean 3’ gaat dan ook afgedankt touw en viscosegaren schuil.

De textielkunst van Schneider is een voorbeeld van hoe galerieën en kunstenaars zich wereldwijd steeds meer oriënteren op duurzaamheid. Deze trend hangt sterk samen met zorgen over de klimaatcrisis en neemt veel verschillende vormen aan. Kunstenaars doen bijvoorbeeld onderzoek naar de mogelijkheden van gerecyclede of gevonden materialen. Wereldberoemd op dit gebied zijn de werken van de Ghanese beeldhouwer El Anatsui, waarin hij gevonden voorwerpen zoals flessendoppen, oude melkpakken en drijfhout verwerkt. Hij geeft zijn toeschouwers stof tot nadenken over hoe de consumptiemaatschappij, wereldwijde ongelijkheid en Europees imperialisme samenhangen. Zijn werk belicht zodoende nog een manier waarop kunst samen kan gaan met duurzaamheid, namelijk als katalysator van milieuactivisme en -educatie.

Dichter bij huis promoot de Amsterdamse Rademakers Gallery duurzaamheid, onder andere door actief samen te werken met kunstenaars die dit thema incorporeren en promoten. Een voorbeeld hiervan is de eerdergenoemde Joana Schneider, maar ook Yamuna Forzani, Sampat Studio en Simone Post. Evenals Schneider is Post geïnteresseerd in zowel oude ambachten als gerecyclede materialen. Vanuit het credo ‘weggooien is zonde’ geeft ze afgedankt katoen een tweede leven in de vorm van kleurrijke kunstvoorwerpen. 

Het toevoegen van schoonheid en betekenis aan materialen die op het eerste gezicht waardeloos of alledaags lijken, is daarnaast een terugkerend thema in de sieraden van Beppe Kessler, die gebracht worden door Galerie Rob Koudijs. Kessler daagt zichzelf uit door te werken met nederige materialen zoals draadjes en stukjes hout of textiel die ze bij elkaar sprokkelt. Door deze materialen vervolgens te bewerken en te combineren, zie je ze volgens haar met nieuwe ogen.

Kunst en duurzaamheid kunnen hiernaast samenkomen in werk dat de relatie tussen mens en natuur onderzoekt. Zo bestudeert Roos Holleman in haar tekeningen ‘de kneedbaarheid en begerigheid van de natuurlijke en materiële wereld – vooral als confrontatie met onze eigen sterfelijkheid en ons verlangen naar schoonheid.’ Holleman is vooral bekend van haar tekeningen van vogels, maar in de print ‘An Inordinate Fondness: Lily Moth’, die getoond zal worden door 99 Gallery, vestigt ze onze aandacht op de schoonheid van nachtvlinders. Deze wordt, in tegenstelling tot de pracht van dagvlinders, veel minder opgemerkt. De print is een piëzografie, een druktechniek die gebruik maakt van kleurpigmenten van zeer hoge kwaliteit, waardoor de kleurechtheid voor meer dan honderd jaar gegarandeerd wordt: ook een vorm van duurzaamheid.

Werk van Joana Schneider, Simone Post, Beppe Kessler, Roos Holleman en meer kunstenaars die zich bezighouden met het thema duurzaamheid is te zien tijdens KunstRAI / Art Amsterdam van 3 – 7 mei in RAI Amsterdam. 

Afbeelding links: Joana Schneider, ‘Future Ocean 3’, 2023, afgedankt touw en viscosegaren, 80 x 60 x 10 cm. Rademakers Gallery, stand 16.